Theo thống kê của Bộ Y tế, hàng năm tỷ lệ người mắc zona lê đến 1,5-3,0%, đây là nỗi ám ảnh của khá nhiều người vì các cơn đau do bệnh lý gây nên. Việc tìm hiểu về bệnh zona thần kinh giúp chúng ta nhận biết sớm triệu chứng từ đó có phương pháp xử trí, tránh được những tác hại hiểm nguy.

• Bạn đã hiểu rõ về bệnh zona thần kinh?
• 20 cách HẠ SỐT cho trẻ hiệu quả không cần dùng thuốc
• Bệnh sốt phát ban ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị tốt nhất

1. Bệnh zona thần kinh là bệnh gì?

Bệnh zona (zôna thần kinh, hay giời leo) là dạng tái hoạt của virus varicella zoster, tức là bệnh nhân trước đó đã từng mắc bệnh thủy đậu (trái rạ). Thường thì bệnh nhân nhiễm thủy đậu khi còn nhỏ rồi lành bệnh nhưng virut không bị diệt mà ẩn vào trong tế bào thần kinh, hạch thần kinh dưới dạng không hoạt động. Sau một thời gian dài, có khi hằng mấy chục năm, virus tái hoạt động thành bệnh zona. Virus sẽ lan theo đường đi của dây thần kinh rồi bộc phát ở trên da tương ứng với khu vực của dây thần kinh. Động lực khiến virut tái hoạt sau nhiều năm tiềm ẩn vẫn chưa được xác định.

2. Triệu chứng thường gặp của bệnh zôna thần kinh

Các triệu chứng zona thần kinh đầu tiên và đáng chú ý nhất thường là đau và nóng rát. Cơn đau thường điển hình ở một bên cơ thể và xuất hiện từng mảng nhỏ, theo sau là phát ban đỏ. Các biểu hiện phát ban bao gồm:

- Các mảng đỏ;

- Bóng nước đầy dịch và dễ vỡ;

- Phát ban khu trú xung quanh từ cột sống đến thân mình;

- Phát ban trên mặt và tai;

- Ngứa.

Một số người có dấu hiệu và triệu chứng ngoài đau và phát ban. Những triệu chứng này có thể bao gồm:

- Sốt;

- Ớn lạnh;

- Nhức đầu;

- Mệt mỏi;

-Yếu cơ.

3. Biến chứng đáng ngại của bệnh zona

Biến chứng thường gặp nhất là đau dây thần kinh sau bệnh zona, nhất là ở người cao tuổi. Các cơn đau đôi khi kéo dài cả năm sau khi vết thương trên da đã lành.

Nhiều trường hợp bị biến chứng gây bội nhiễm da, tạo thành mụn mủ loét sâu, sưng bóng lên và rất đau; viêm màng não, viêm tụy cắt ngang, xuất huyết giảm tiểu cầu... do điều trị sai bệnh zona thần kinh.

Nguy hiểm hơn khi zona tấn công dây thần kinh tam thoa ở mặt, mụn nước sẽ mọc trên mặt, trong miệng và mắt. Nếu mụn mọc gần mắt, cần đi bác sĩ nhãn khoa ngay vì zona có thể làm giảm thị lực. Nếu tổn thương vào dây thần kinh thị giác sẽ gây mù mắt. Zona tấn công vào tai, có thể giảm thính lực.

Phụ nữ mang thai mắc bệnh zona có thể gây hại cho thai nhi.

4. Nguy cơ mắc phải bệnh zona

Những ai thường mắc phải bệnh zona thần kinh?

Hầu hết các ca bệnh zona tự khỏi trong vòng 2-3 tuần. Bệnh zona hiếm khi xảy ra nhiều hơn một lần ở một người nhưng khoảng 1/3 người sẽ có bệnh zona ở một số thời điểm trong cuộc sống. Bệnh zona thần kinh thường gặp ở người lớn tuổi và những người có hệ miễn dịch kém.

Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh?

Một số yếu tố điển hình có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona bao gồm:

- Trên 50 tuổi: Bệnh zona thường gặp nhất ở những người lớn hơn 50 tuổi. Nguy cơ này tăng theo tuổi tác. Một số chuyên gia ước tính rằng một nửa những người 80 tuổi trở lên sẽ bị bệnh zona;

- Một số bệnh nhất định: Bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch, chẳng hạn như HIV/AIDS và ung thư, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh;

- Điều trị ung thư: Xạ trị hoặc hóa trị có thể làm giảm sức đề kháng với bệnh và có thể gây ra bệnh zona thần kinh;

- Thuốc: Thuốc được dùng để ngăn thải ghép có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh nếu sử dụng lâu dài, chẳng hạn như thuốc steroid prednisone.

5. Cách điều trị bệnh zona thần kinh

Zona thần kinh nhẹ và kỹ thuật xử lý cách xử lý dân gian:

Một số bài thuốc dân gian có thể giảm những dấu hiệu hoặc hỗ trọ xử lý khi mắc bệnh zona được dùng gồm có:

- Vitamin C: sử dụng uống để giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch và chống lại virút, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia để dùng đúng liều.

- Mật ong: phần lớn nghiên cứu chỉ ra rằng mật ong có tính kháng khuẩn, kháng virút vì thế, bôi một lớp mỏng mật ong lên khu vực da mắc bệnh, để nguyên trong vài giờ có thể giảm được số đông biểu hiện.

- Hoa dâm bụt: Bóp nát cánh hoa dâm bụt sau đó thoa lên khu vực da bị bệnh.

- Bột cam thảo: có thể sử dụng bột cam thảo trộn cùng vài giọt nước tạo thành hỗn hợp nhão, sau đó, bôi lên vùng da nhiễm bệnh. hiện tượng có trà cam thảo có thể dùng bông để thấm trà.

Các cách này có thể giảm triệu chứng tức thì ở nhà tạm thời, thành công với những nếu nhẹ do khá tiện lợi, an toàn. Thế nhưng, những biện pháp trị này không khả năng xử lý lâu dài, hết đặc biệt là không có thành công với nếu nặng.

Bệnh zona thần kinh và cách trị bằng Tây y:

Chữa trị zona thần kinh bằng cách tây y có mục đích là giảm đau, ức chế sự chuyển biến của virus. Để dùng thuốc chữa trị bệnh zona thần kinh thực sự hiệu quả bao gồm những loại thuốc sau: Thuốc kháng virút, thuốc chống nhiễm khuẩn, thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt, thuốc chống viêm, thuốc làm dịu da...

Cụ thể, chữa trị zona ngoài da với các thuốc bôi, thuốc uống được áp dụng như sau:

Thuốc kháng virus: Cần dùng càng sớm, càng tốt để hạn chế tổn thương dây thần kinh nên sẽ giảm đau, giảm triệu chứng. Một số loại thuốc được dùng phổ biến gồm acyclovir, valacyclovir và famciclovir.

Bệnh nhân nên sử dụng thuốc theo sự chỉ định của chuyên gia

Thuốc giảm đau: người bệnh cần được sử dụng thuốc giảm đau như acetaminophen và ibuprofen, naproxen....Trong trường hợp người bệnh bị đau cấp có thể uống thêm những thuốc giảm đau thần kinh phối hợp như gabapentin hoặc pregabalin.

Thuốc kháng histamin: Clopheniramin, diphenhydramin, promethazin...rất tốt cho người nhiễm bệnh zona thần kinh. có khả năng sử dụng kèm kem chống ngứa, lotion calamin để làm dịu cơn ngứa, tổn thương da.

Lưu ý: Khi vết thương da ướt, tiết dịch có thể bôi các loại mỡ kháng sinh, chế phẩm dạng dung dịch sát khuẩn có chứa hỗn hợp gồm sunfat đồng, kẽm, cồn long não hoặc chứa axit boric và glycerin. Khi tổn thương da khô có thể bôi kem acyclovir, trường hợp có nhiễm trùng bôi thêm thuốc kháng khuẩn có chứa acid fusidic 2%, mupirocine.

6. Lời khuyên cho người mắc bệnh thần kinh zona

Người bệnh không nên quá sợ hãi khi bị bệnh, chỉ cần tuân thủ dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời lưu ý một số điểm dưới đây để kết quả chữa trị được tốt hơn nhóm bệnh sẽ được kiểm soát:

- Bệnh nhân bị zona tuyệt đối không gãi, cạo, xát chanh, muối, đắp đỗ xanh, gạo nếp như lời mách bảo bởi như vậy sẽ làm cho vết thương sâu, nhiễm trùng.

- Không được rửa xà phòng trực tiếp lên vùng da mắc bệnh.

- Trong khi người bệnh vẫn tắm rửa bình thường tuy nhiên vẫn giữ vùng da bị tổn thương sạch sẽ khô ráo.

- Nên mặc quần áo rộng, tránh cọ phải vết thương.

7. Chế độ sinh hoạt phù hợp với người bị bệnh zona thần kinh

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh zona thần kinh?

Bạn hãy nhớ tắm nước mát hoặc sử dụng gạc mát, ướt đắp lên các bóng nước để có thể giảm ngứa và đau. Ngoài ra, nếu có thể, bạn hãy cố gắng giảm căng thẳng trong cuộc sống.

Zona thần kinh có lây không?

Nhiều người thường thắc mắc bệnh zona thần kinh có lây không. Như đã đề cập ở trên, zona thần kinh là bệnh truyền nhiễm, vì vậy nó có thể lây nhiễm từ người sang người qua tiếp xúc thông thường như dùng chung khăn mặt, khăn tắm,… Tuy nhiên, người bị truyền nhiễm có thể không mắc zona thần kinh mà bị thủy đậu. Những người đã từng bị thủy đậu sẽ không bị nhiễm zona thần kinh từ người khác, nhưng nếu đã bị zona thì có thể mắc bệnh ở những lần sau.

Bệnh zona thần kinh kiêng ăn gì?

Người bị zona thần kinh nên kiêng một số thực phẩm sau:

Chất béo: những thực phẩm giàu chất béo chỉ làm cho tình trạng viêm nghiêm trọng hơn và thời gian lành bệnh lâu hơn.

Đồ uống có cồn như rượu, bia: đồ uống có cồn sẽ ngăn cản hệ thống miễn dịch, làm cho virus gây bệnh lây lan nhanh hơn.

Các loại hạt, các sản phẩm được chế biến từ đậu nành, sô cô la, yến mạch, mầm lúa mì, dừa, bột mì trắng và gelatin.

Ngũ cốc tinh chế: những loại thực phẩm này sẽ làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và làm vết thương lâu lành hơn.

Những thực phẩm tốt cho người bệnh zona thần kinh bạn nên bổ sung mỗi ngày như:

Thực phẩm giàu lysine: có nhiều trong sữa, các sản phẩm từ sữa, cá, các loại đậu, pho mát, thịt gà,…

Thực phẩm giàu kẽm và vitamin C

Cam thảo

Vitamin B6, B12

Để được khắc phục zona thần kinh tốt nhất, người bệnh nên khi kiểm tra chuyên khoa da liễu để có sự chỉ định cụ thể và làm theo hướng dẫn

Ánh Dương

Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình