Chứng ăn cắp vặt (Kleptomania) đã được công nhận là rối loạn tâm thần chính thức. Hội chứng này là vấn đề sức khỏe cần được thăm khám và điều trị chứ không đơn thuần là hành vi trộm cắp vì lợi ích cá nhân.

• Kiểu ngủ phản ánh sức khỏe tâm thần, bạn thuộc kiểu nào?
• Những thủ thuật tâm lý ngược giúp bạn đi vào giấc ngủ nhanh hơn
• Học cách điều khiển tâm trí để luôn có thể trông trẻ hơn tuổi
• Nghiên cứu từ ĐH Texas và Michigan (Mỹ): Dạy con bằng đòn roi dễ khiến trẻ mắc bệnh tâm thần
• 12 loại thực phẩm có thể ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe não bộ
• Nghiện nhổ tóc: dấu hiệu của bệnh tâm thần

Kleptomania là gì?

Những người mắc chứng này có một sự thôi thúc mạnh mẽ là ăn trộm thứ gì đó ngay cả khi họ không cần nó.

Ăn cắp là hành vi sai trái, không được chấp nhận về mặt luật pháp và chuẩn mực đạo đức. Hành vi ăn cắp thông thường được điều khiển bởi nhận thức và mục đích sâu xa là chiếm đoạt tài sản và những vật dụng có giá trị. Tuy nhiên, hành vi này khác hoàn toàn với hội chứng ăn cắp vặt hay còn được biết đến với thuật ngữ “Kleptomania”.

Kleptomania là một chứng rối loạn sức khỏe tâm thần liên quan đến việc không thể cưỡng lại ham muốn ăn trộm những món đồ không thực sự cần. Những món đồ bị trộm cắp thường có ít giá trị và có thể dễ dàng mua được. Nhà tâm lý học lâm sàng người Ấn Độ, Ankur Singh Kapur, cho biết đây là một loại rối loạn kiểm soát xung lực liên quan đến các vấn đề về khả năng tự kiểm soát cảm xúc hoặc hành vi. Nếu bạn mắc chứng rối loạn kiểm soát xung lực, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc chống lại sự cám dỗ hoặc sự thôi thúc mạnh mẽ để thực hiện một hành động có thể gây hại cho bạn hoặc người khác. Theo Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ, nó cực kỳ hiếm vì nó xảy ra ở khoảng 0,3 đến 0,6% dân số nói chung.

Ăn cắp vặt có phải là một phần của OCD không?

Trộm cắp và Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) là những tình trạng tâm thần khác nhau, mặc dù chúng có một số điểm tương đồng. Trộm cắp ăn cắp liên quan đến sự thôi thúc không thể cưỡng lại được để ăn trộm đồ vật, thường không có nhu cầu hoặc giá trị tiền tệ, do căng thẳng và nhẹ nhõm thúc đẩy. Mặt khác, OCD được đặc trưng bởi những suy nghĩ (ám ảnh) và hành vi (ép buộc) không mong muốn, lặp đi lặp lại được thực hiện để giảm bớt lo lắng. Mặc dù cả hai tình trạng đều liên quan đến các hành vi cưỡng chế, trộm cắp trộm được phân loại là rối loạn kiểm soát xung lực và không phải là một phần của OCD. Tuy nhiên, chuyên gia cho biết, tình trạng bệnh đi kèm giữa hai chứng bệnh này có thể xảy ra - nghĩa là một người có thể gặp cả hai chứng rối loạn cùng một lúc. Phương pháp điều trị cho cả hai có thể khác nhau, mặc dù liệu pháp nhận thức-hành vi thường được sử dụng cho cả hai.

Nhận biết hội chứng ăn cắp vặt

Chứng ăn cắp vặt (ăn cắp bệnh lý) khác hoàn toàn so với hành vi trộm cắp thông thường. Hội chứng này đặc trưng bởi các triệu chứng sau đây:

- Liên tục xuất hiện ý nghĩ ăn cắp vặt và những suy nghĩ này thôi thúc người bệnh thực hiện hành vi sai trái. Mặc dù ý thức được hành vi ăn cắp là không đúng nhưng người bệnh không thể cưỡng lại ý muốn thôi thúc.

- Cảm giác thôi thúc sẽ gây ra sự căng thẳng và khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên, sau khi thực hiện hành vi ăn cắp, bệnh nhân sẽ cảm thấy lo lắng và căng thẳng được giải phóng. Thậm chí, một số người cảm thấy nhẹ nhõm, hài lòng và đôi khi là thích thú.

- Tuy nhiên, sau cảm giác nhẹ nhõm, bệnh nhân sẽ rơi vào trạng thái xấu hổ, tội lỗi và hối hận về hành vi của mình. Cảm giác này khiến người bệnh liên tục nghĩ về hành vi sai trái và chìm đắm trong cảm giác đau khổ, phiền muộn.

- Hành vi ăn cắp của người mắc chứng Kleptomania không xuất phát từ lợi ích cá nhân. Những vật dụng mà bệnh nhân ăn cắp thường có giá trị thấp và cũng không phải là những vật dụng cần thiết. Người bệnh hoàn toàn có khả năng mua các vật dụng này nhưng họ chọn cách ăn cắp vì hành vi ăn này mang lại cảm giác thoải mái và nhẹ nhõm.

- Các món đồ ăn cắp thường sẽ không được sử dụng đến. Người bệnh có thể cho bạn bè, người thân những đồ vật này hoặc có thể trả lại nơi đã lấy.

- Khác với hành vi trộm cắp thông thường, người mắc chứng Kleptomania thường bộc phát hành vi trộm cắp một cách bất ngờ mà không hề lên kế hoạch trước đó. Cảm giác thôi thúc xuất hiện liên tục khiến người bệnh không thể cưỡng lại và bắt buộc phải thực hiện hành vi trộm cắp mới có thể giải tỏa sự bức bối, căng thẳng.

- Người mắc hội chứng ăn cắp vặt thường chỉ ăn cắp ở cửa hàng, siêu thị,… Tuy nhiên, cũng có những người ăn cắp đồ dùng của bạn bè và người thân.

- Người mắc hội chứng ăn cắp vặt (Kleptomania) ý thức được hành vi sai trái của mình nhưng không thể chống lại sự thôi thúc mạnh mẽ. Điều này khiến cho người bệnh luôn phải sống trong đau khổ, dằn vặt và tội lỗi. Nếu không được thăm khám và can thiệp trị liệu kịp thời, nhiều khả năng bệnh nhân sẽ phải đối mặt với chứng trầm cảm và nhiều vấn đề tâm lý khác.

Nguyên nhân của bệnh kleptomania là gì?

Chuyên gia cho biết, không có nguyên nhân nào gây ra chứng ăn cắp vặt, nhưng nó được cho là có liên quan đến một số yếu tố nhất định như vấn đề với serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh giúp điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc. Nó cũng có thể là do sự hiện diện của các rối loạn gây nghiện. Theo một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên Tạp chí Khoa học thần kinh ở Nông thôn, trộm cắp thường được tìm thấy ở những người mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, bao gồm nghiện ngập, trầm cảm và rối loạn nhân cách.

Những người ăn trộm thường cảm thấy tội lỗi sau khi ăn trộm.

Kleptomania có phổ biến?

Đây là chứng bệnh khá hiếm gặp. Ở Mỹ, tỷ lệ dân số mắc chứng này khoảng 0,6%, trong đó 67% người bệnh là phụ nữ. Bệnh thường biểu hiện ở cuối tuổi vị thành niên và chớm trưởng thành. Giới y khoa nước này ước tính, kleptomania chiếm 5% tổng số các hành vi trộm đồ ở Mỹ, thiệt hại kinh tế hàng năm khoảng 500 triệu USD.

Nếu không được điều trị, kleptomania có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về tình cảm, gia đình, công việc, pháp lý và tài chính. Nó còn có liên quan đến các rối loạn tâm thần khác, đặc biệt là tính khí thất thường, lo lắng, chứng ăn vô độ, khởi đầu của chứng mê sảng. Trong những trường hợp nặng, trầm cảm do kleptomania có thể dẫn đến tự gây thương tích và thậm chí có thể dẫn đến tự tử.

Vì ăn cắp là bất hợp pháp, sự rối loạn này có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý đáng kể. Những người mắc chứng kleptomania có thể phải đối mặt với việc bắt giữ, xét xử và tống giam do các triệu chứng của họ.

Một nghiên cứu trên các bệnh nhân lâm sàng ở Mỹ cho thấy hơn 68% những người mắc chứng kleptomania từng bị bắt vì ăn cắp; 20% trong số những bệnh nhân này bị kết án và bị giam giữ.

Làm thế nào để điều trị bệnh trộm cắp?

Không có cách chữa khỏi bệnh trộm cắp, nhưng điều trị bằng thuốc hoặc liệu pháp xây dựng kỹ năng tập trung vào việc giải quyết các ham muốn có thể giúp chấm dứt chu kỳ cưỡng bức trộm cắp. Cũng không có loại thuốc nào được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm phê duyệt để điều trị bệnh trộm cắp vặt. Tuy nhiên, chuyên gia cho biết, bác sĩ có thể kê toa một loại thuốc điều trị chứng nghiện có thể làm giảm sự thôi thúc và niềm vui liên quan đến hành vi trộm cắp.

Trộm cắp trộm cắp hiếm gặp nhưng có thể là một tình trạng rất nghiêm trọng. Nó có thể gây ra nỗi đau tinh thần cho bạn và những người thân yêu, thậm chí cả những vấn đề pháp lý nếu không được điều trị kịp thời. Nếu bạn nghi ngờ người bạn thân hoặc thành viên trong gia đình mắc hội chứng kleptomania, hãy nhẹ nhàng nêu lên mối lo ngại với họ. Hãy nhớ rằng chứng kleptomania là một tình trạng sức khỏe tâm thần, không phải là một khuyết điểm về tính cách, vì vậy không nên dùng thái độ đổ lỗi hoặc buộc tội.

Thanh Thanh

Theo Người đưa tin